Ένα μικρό ποσοστό των περιστατικών οξείας ρινοκολπίτιδας μεταπίπτει σε οξεία μικροβιακή ρινοκολπίτιδα. Για τον χαρακτηρισμό μιας οξείας ρινοκολπίτιδας ως μικροβιακή θα πρέπει να συντρέχουν τρία από τα παρακάτω

• Πυρετός άνω των 38 βαθμών Κελσίου
• Προσωπαλγία με σαφή εντόπιση
• Πυώδεις ρινικές εκκρίσεις
• Αύξηση ταχύτητας καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) / CRP σε εξέταση αίματος
• Υποτροπιάζουσα λοίμωξη, δηλαδή επανεμφάνιση συμπτωμάτων μετά από ασυμπτωματική περίοδο

Όταν τεθεί η διάγνωση τότε ξεκινάμε αντιβιοτική αγωγή, γνωρίζοντας ότι το συνηθέστερο μικρόβιο είναι ο πνευμονιόκοκκος ενώ ακολουθεί σε συχνότητα ο αιμόφιλος και η μοραξέλλα. Ταυτόχρονα, χορηγούνται αποσυμφορητικά, ρινικές πλύσεις και παυσίπονα/αντιφλεγμονώδη. Στο EPOS του 2020, αναφέρονται ως αποτελεσματικά ορισμένα φυτικά αποσυμφορητικά τα οποία δεν παρουσιάζουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμακευτικών. 

Παρά τα σύγχρονα φάρμακα και διαγνωστικά μέσα που διαθέτουμε, η οξεία μικροβιακή ρινοκολπίτιδα μπορεί να επιπλακεί και να εμφανιστούν σοβαρότερες νόσοι που αφορούν επέκταση της φλεγμονής στον οφθαλμικό κόγχο, τα οστά του προσώπου και την ενδοκράνια κοιλότητα. Οι επιπλοκές της οξείας μικροβιακής ρινικολπίτιδας είναι ασυνήθεις, αλλά τις περισσότερες φορές εμφανίζονται νωρίς και για αυτό το λόγο τόσο οι γιατροί όσο και η κοινότητα θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση!

ΠΡΟΣΟΧΗ λοιπόν συνιστάται όταν παρατηρήσετε τα εξής συμπτώματα, τα οποία χρήζουν άμεσης κλινικής εξετασης και αντιμετώπισης!

• Οίδημα (πρήξιμο) και ερύθυμα (κοκκίνισμα) γύρω από τον οφθαλμό
• Παρεκτόπιση του βολβού του ματιού
• Διπλωπία (διπλό είδωλο)
• Υποκινησία ή καθήλωση του οφθαλμού (οφθαλμοπληγία)
• Μειωμένη οπτική οξύτητα
• Ανυπόφορη μετωπιαία κεφαλαλγία
• Οίδημα στο μέτωπο
• Σημεία μηνιγγίτιδας (πυρετός, εντονη κεφαλαλγία, αυχενική δυσκαμψία)
• Πτώση επιπέδου συνείδησης
• Νευρολογικά συμπτώματα

Η εμφάνιση επιπλοκών απαιτεί εισαγωγή στο νοσοκομείο, ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή και πιθανό χειρουργείο. Οι επιπλοκές στον οφθαλμικό κόγχο παρουσιάζονται συνήθως σε παιδιά ενώ οι ενδοκρανιακές επιπλοκές έχουν πιο οριζόνται διασπορά στις διάφορες ηλικίες. 

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με τις μελέτες του EPOS η χρήση αντιβιοτικών από του στόματος σε μη επιπλεγμένους ασθενείς δεν μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. Με άλλα λόγια δεν προτείνεται η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικων λόγω φόβου μια και αυτά δε σταματούν την εμφάνιση κάποιας επιπλοκής. Αντίθετα θα πρέπει να υπάρχει υψηλός δείκτης υποψίας σε όλα τα περιστατικά οξείας ρινοκολπίτιδας. 

2. ΧΡΟΝΙΑ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ

Όταν μιλάμε για χρόνια ρινοκολπίτιδα, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη εάν συνυπάρχουν πολύποδες ή όχι.

Στους ενήλικες, η χρόνια ρινοκολπίτιδα(με ή χωρίς πολύποδες) ορίζεται από την παρουσία τουλάχιστον δύο συμπτωμάτων εκ των οποίων το ένα πρέπει να είναι ρινική συμφόρηση ή/και έκκριση και το άλλο 

• +/- προσωπαλγία/πίεση στην περιοχή του προσώπου
• +/- μείωση ή απώλεια όσφρησης 

για χρονικό διάστημα ίσο ή μεγαλύτερο των τριών μηνών.

Στα παιδιά, η χρόνια ρινοκολπίτιδα(με ή χωρίς πολύποδες) ορίζεται από την παρουσία τουλάχιστον δύο συμπτωμάτων εκ των οποίων το ένα πρέπει να είναι ρινική συμφόρηση ή/και έκκριση και το άλλο 

• +/- προσωπαλγία/πίεση στην περιοχή του προσώπου
• +/- βήχας

για χρονικό διάστημα ίσο ή μεγαλύτερο των τριών μηνών.

Η χρόνια ρινοκολπίτιδα αποτελεί ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από μια επιμένουσα φλεγμονή της μύτης και των παραρρινιων κολπων, με συμπτώματα που διάρκούν πάνω απο 12 εβδομάδες. Η αιτιολογία του συνδρόμου είναι ποικίλη, γεγονός που αντικατοπτρίζει την τις πολλές μορφές του.Γενικά μπορούμε να πούμε ότι η προδιάθεση του ασθενή συνδυάζεται με την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων με αποτέλεσμα να συντηρείται μια χρόνια φλεγμονή.

Τα μικρόβια είναι ο πιο σημαντικός περιβαλλοντικός παράγοντας που προάγει την χρόνια ρινοκολπίτιδα, με κύριο εκπρόσωπο τον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο. Φαίνεται οτι τα παθογόνα μικρόβια αποικίζουν το ρινικό βλεννογόνο σχηματίζοντας βιομεμβράνες, προκαλώντας έτσι μια ανισορροπία που ονομάζεται δυσβίωση. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση μια χρόνιας φλεγμονής στο ρινικό βλεννογόνο. 

Αντίθετα η επίδραση των ιών στη δημιουργία του συνδρόμου δεν εχει αποσαφηνιστεί, σε αντίθεση με την οξεία ρινοκολπίτιδα. Σίγουρα όμως παίζουν ρόλο στις εξάρσεις της νόσου.

Οι μύκητες και τα αλλεργιογόνα επίσης έχουν ρόλο στην παθογένεση της χρόνια ρινοκολπίτιδας, όπως θα δούμε παρακάτω. Επειδή τα συμπτώματα της χρόνιας ρινοκολπίτιδας και της αλλεργικής ρινίτιδας είναι κοινά και αλληλοκαλυπτόμενα, ο τρόπος να διαχωριστούν οι δύο αυτές οντότητες είναι η ενδοσκόπιση σε συνδιασμό με την αξονική τομογραφία.

Τέλος, αναφορικά με τα αίτια, αυξημένη προδιάθεση για την εμφάνιση χρόνιας ρινοκολπίτιδας συνυπάρχει με τις ακόλουθες συνθήκες:

• Κάπνισμα
• Δυσκινησία κροσσών είτε πρωτοπαθής είτε δευτεροπαθής 
• Κυστική ίνωση
• Περιβαλλοντική μόλυνση
• Παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο
• Σύνδρομο υπνικής άπνοιας
• Έλλειψη βιταμίνης D3
• Κατάχρηση αλκοόλ