ΕΜΒΟΕΣ (ΒΟΥΗΤΑ)

Οι εμβοές διακρίνονται σε υποκειμενικές και αντικειμενικές. Οι υποκειμενικές εμβοές είναι αντιληπτές μόνο από τον ασθενή και δεν διαπιστώνονται με την κλινική εξέταση. Οφείλονται κατά κύριο λόγο σε μια παροδική ή μόνιμη πτώση της ακοής αλλά και στο stress. Οι αντικειμενικές εμβοές υπό συνθήκες μπορούν να διαπιστωθούν κλινικά με την τοποθέτηση ενός στηθοσκοπίου πάνω στο αυτί του ασθενούς αλλά και κατά μήκος των μεγάλων αγγείων του τραχήλου. Τα αίτια των αντικειμενικών εμβοών είναι σχεδόν πάντα αγγειακής αιτιολογίας και για το λόγο αυτό έχουν κατά κανόνα σφύζοντα χαρακτήρα (σφύζουσες εμβοές), αντανακλώντας τον αγγειακό παλμό.

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται, συμπληρωματικά με της κλινική ΩΡΛ εξέταση, η διενέργεια ακοογράμματος.

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΜΒΟΕΣ

Κάθε πάθηση που προκαλεί έστω και μικρή πτώση στην ακοή μπορει συνοδεύεται με υποκειμενικές εμβοές που, ανάλογα με τον χρόνο και τρόπο εμφάνισης της υποκείμενης νόσου, διαχωρίζονται σε παροδικές, διαλείπουσες και μόνιμες. Ωστόσο δεν αποτελεί κανόνα οτι σε κάθε πτώση της ακοής θα υπάρχουν εμβοές. Φαίνεται οτι ρόλο παίζει η αιτία της βαρηκοίας και αλλά και η ιδιοσυγκρασία του ασθενούς. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει η έλλειψη βιταμίνης B12, η υπερινσουλιναιμία και η μικρή πρόσληψη ιχνοστοιχείων όπως ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με έντονα υποκειμενικά βουητά παρουσιάζουν χαμηλή διάχυση (perfusion) σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου.

Είναι λοιπόν κατανοητό ότι τα βουητά πρέπει να διερευνώνται διεξοδικά ώστε να απαντηθούν τα εξής ερωτήματα

  • Είναι μονόπλευρα ή αμφοτερόπλευρα;
  • Ο ήχος που ακούγεται τι χαρακτήρα έχει; Βόμβος (χαμηλής συχνότητας) ,σαν σφύριγμα ( υψηλής συχνότητας) ή σύνθετος?
  • Υπό ποιές συνθήκες εμφανίστηκε το βουητό; (πχ απότομη έκθεση σε θόρυβο)
  • Πόσο καιρό πριν την επίσκεψη στο ιατρείο είναι αντιληπτό το βουητό;
  • Υπάρχουν συνοδά συμπτώματα όπως βαρηκοία,  ίλιγγος ή αίσθημα βάρους στο αυτί;
  • Τι φάρμακα λαμβάνει ο ασθενής; Υπάρχουν άλλες χρόνιες παθήσεις;
  • Υπάρχουν διακυμάνσεις στην ένταση του βουητού;
  • Υπάρχει αύξηση επιπέδων stress;

Είναι προφανές πως για τη σωστή προσέγγιση των υποκειμενικών βουητών θα πρέπει να ληφθεί ένα λεπτομερέστατο ιστορικό και να γίνει πλήρης ακοολογικός έλεγχος. 

ΠΡΟΣΟΧΗ : Σε μονόπλευρα βουητά που συνοδεύονται από ασύμμετρη νευροαισθητήρια βαρηκοία επιβάλλεται η απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία!!!

Αιτία

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως για την σωστή αντιμετώπιση των υποκειμενικών εμβοών θα πρεπει να βρεθεί η  αιτία της βαρηκοίας που τις προκαλεί. Εφόσον η αιτία της βαρηκοίας πάψει να υφίσταται, τότε μειώνεται και η ένταση αλλά και η επίπτωση των εμβοών στην καθημερινότητα. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις η βαρηκοία που προκαλεί τα βουητά δεν ειναι αναστρέψιμη. Τέτοια βαρηκοία συναντάμε στην πρεσβυακουσία, στην βαρηκοία από θόρυβο, στην ωτοτοξικότητα αντικαρκινικών φαρμάκων κ.α. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται μια διαφορετική προσέγγιση στο πρόβλημα που μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και ψυχολογική υποστήριξη ανάλογα με το πόσο προβληματικά είναι τα βουητά στην καθημερινότητα και την επιβάρυνση στη διάθεσή του ασθενούς.

Θεραπεία

Η φαρμακευτική αγωγή των βουητών, που οφείλονται σε μη αναστρέψιμη νευροαισθητήρια βαρηκοία, έχει θέση στην καθημερική κλινική πράξη αλλά οφείλει ο ΩΡΛ ιατρός να ενημερώσει οτι τα φάρμακα δεν είναι πάντα αποτελεσματικά. Πιο συγκεκριμένα, σε εμβοές που συνοδεύουν μια απότομη πτώση στην ακοή, βασικό φάρμακο αποτελεί η κορτιζόνη.  Σε μακροχρόνια, μη οξέα περιστατικά μπορούν να δοκιμαστούν διάφορες ουσίες  όπως ginko biloba, πολυβιταμινούχα συμπλέγματα καθώς και άλλα  φαρμακευτικά σκευάσματα όπως βελτιωτικά της μνήμης. Κάποιοι ασθενείς βρίσκουν ανακούφιση λαμβάνοντας ηρεμιστικά (χρειάζεται προσοχή στην χορήγηση και ενημέρωση του οικογενειακού ιατρού). Σε περιπτώσεις που υπάρχει έντονος ψυχογενής παράγοντας, τότε έχουν θέση φάρμακα που βελτιώνουν τη διάθεση. Προληπτικά συστήνουμε την αποφυγή έκθεσης σε έντονους θορύβους, τον περιορισμό ή τροποποίηση λήψης ωτοτοξικών φαρμάκων, την ισορροπημένη διατροφή κυρίως με μείωση της υπερβολικής λήψης υδατανθράκων αλλα και λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12. Ευεργετική κρίνεται και η αερόβια άσκηση διότι ενισχύει τη διάχυση στον εγκέφαλο.

Εξαιρετικά αποτελέσματα έχει η ηχοθεραπεία, δηλαδή η χρήση ακουστικών ώστε να γίνεται ηχοκάλυψη των βουητών μέσω ενίσχυσης ορισμένων μόνο ήχων του περιβάλλοντος. Έχει δειχθεί οτι η μέθοδος αυτή όχι μόνο βελτιώνει την καθημερινότητα των ασθενών αλλά ταυτόχρονα μειώνει το stress που τα ιδια τα βουητά προκαλούν με αποτέλεσμα να ανακόπτεται ο φαύλος κύκλος εμβοές -stress – εμβοές. 

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΜΒΟΕΣ (ΠΑΛΜΙΚΕΣ ΕΜΒΟΕΣ)

Ως αντικειμενικές εμβοές ορίζουμε τους ήχους που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή των ώτων, οι οποίοι γίνονται αντιληπτοί από τον ασθενή. Σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και ο ΩΡΛ  ιατρός μπορεί να ακούσει τους παραγόμενους αυτούς ήχους με τη χρήση στηθοσκοπίου. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει στη ζωή τους αντικειμενικές εμβοές στην κόπωση ή σε περιόδους σωματικού stress, οι οποίες όμως σύντομα εξαφανίζονται όταν λείψει η αιτία. Το ζήτημα δημιουργείται όταν οι αντικειμενικές εμβοές απασχολούν μόνιμα εναν ασθενή ακόμα και στην ηρεμία.

Στην πλειοψηφία τους προέρχονται από την μετάδοση των δονήσεων μεγάλων αγγείων, διαμέσου των οστών του κρανίου και την μετατροπή τους σε ηχητικό ερέθισμα. Ο ήχος αυτός είναι κατά κανόνα παλμικός και ακολουθεί τους χτύπους της καρδιάς, για το λόγο αυτό οι αντικειμενικές εμβοές ονομάζονται και παλμικές. Τα αίτια των παλμικών εμβοών είναι τα εξής:

  • Αθηροσκλήρωση. Η αθηρωματική πλάκα είναι σκληρή και ανένδοτη με αποτέλεσμα σε κάθε χτύπο να μεταδίδεται έντονα η δόνηση και να ερεθίζει τα όργανα της ακοής. Επίσης λόγω του μεγαλύτερου στροβιλισμού του αίματος μέσα στον αυλό του αγγείου, παράγεται επί τόπου ένας ήχος που ονομάζεται ροίζος, που μπορεί και αυτός να γίνει ακουστός ακόμα και με ακρόαση του αγγείου, όταν είναι αυτή δυνατή.
  • Αγγειακές δυσπλασίες. Εδώ υπάγονται ανευρύσματα και αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες αγγείων κοντά στο αυτί, που έχουν σαν αποτέλεσμα την διαταραχή της αιματικής ροής, τη δημιουργία στρόβιλων που με τη σειρά τους προκαλούν παλμικές εμβοές.
  • Έλλειμμα άνω ημικύκλιου σωλήνα. Αποτελεί μία σπάνια κατάσταση στην οποία το έσω ους είναι ευαίσθητο στις διακυμάνσεις της ενδοκράνιας πίεσης. Συνοδεύεται από ήπια βαρηκοία αγωγής, αυτοφωνία και ίλιγγο όταν αυξάνεται η ενδοκράνια πίεση αλλά και στους δυνατούς ήχους. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική.
  • Αρτηριακή υπέρταση. Η άνοδος της αρτηριακής πίεσης αυξάνει τη μεταδοτικότητα των ήχων μέσω των οστών και έτσι οι καρδιακοί παλμοί γίνονται ευκολότερα ακουστοί.
  • Αγγειακοί όγκοι (glomus tumors) Είναι καλοήθεις  όγκοι που αφορούν κυρίως το τμήμα της σφαγίτιδας φλέβας που εφάπτεται στην κοιλότητα του μέσου ωτός, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ακόμα και να την γεμίσουν. Οι παλμικές εμβοές συνοδεύονται στην περίπτωση αυτή από βαρηκοία και αίσθημα βάρους στο αυτί.
  • Όγκοι κεφαλής και τραχήλου. Κάθε όγκος στην περιοχή της κεφαλής και τραχήλου που είτε εφάπτεται είτε διηθεί ένα μεγάλο αγγείο , μπορεί να αποτελεί αιτία παλμικών εμβοών
  • Οστικό έλλειμμα σιγμοειδούς κόλπου. Ο σιγμοειδής κόλπος είναι μια φλεβική δεξαμενή η της οποίας το τοίχωμα είναι κοινό με αυτό των μαστοειδικών κυψελών στο μέσο ούς. Όταν λείψει ένα κομματι του τοιχώματος αυτού λόγω πχ μιας χρόνιας φλεγμονής ή χολοστεατώματος, τότε ειναι δυνατον να υπάρξουν παλμικές εμβοές.
  • Αναιμία. Η χαμηλή περιεκτικότητα του αίματος σε ερυθρά αιμοσφαίρια αυξάνει την ρευστότητα μέσα στα αγγεία πέριξ των ώτων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στροβιλισμοί που μπορεί να είναι ακουστοί από τον ασθενή. 
  • Υπερθυρεοειδισμός. Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να συνοδεύεται από αρρυθμίες που προκαλούν αιμοδυναμικές διαταραχές,δηλαδή διαταραχές στην ροή του αίματος στα αγγεία.
  • Τραυμα κεφαλής 
  • Βαρηκοία αγωγιμότητος Η αύξηση μεταδοτικότητας του ήχου δια μέσω των οστών, λόγω  κατάληψης χώρων με φλεγμονώδη στοιχεία, δημιουργεί συνθήκες κατάλληλες για παλμικές εμβοές.
  • Συμπίεση αγγείων στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
  • Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας. Η στενή της  ανατομική σχέση με την έσω καρωτίδα αρτηρία συναπάγεται την εμφάνιση παλμικών εμβοών ειδικά όταν υπάρχει υγρό ή μάζα στον αυλό της σάλπιγγας.
  • Δεσμιδώσεις υπερώας. Πρόκειται για ακανόνιστες συστολές της μαλακής υπερώας, ορατές κατά την φαρυγγοσκόπηση, που έχουν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή ήχων, όπως clicks, διαμέσω της ευσταχιανής. Συναντώνται σε άτομα που διανύουν περιόδους stress αλλά και σε ορισμένους νευρολογικούς ασθενείς. 

Η διάγνωση του αιτίου των παλμικών εμβοών απαιτεί, πέρα από την πλήρη ΩΡΛ εξέταση που περιλαμβάνει ρινοφαρυγγοσκόπηση και ακοολογικό ελεγχο, την διενέργεια ορισμένων απεικονιστικών εξετάσεων όπως

  • Triplex αγγειων τραχήλου
  • Μαγνητική αγγειογραφία
  • Αξονική τομογραφία
  • Μαγνητική τομογραφία